embannet e Breizh divarvel :

D’ar c’houlz-se hon Mamm-Vro, skedus en he c’haerder,
’Save dispont he fenn ’mesk ar broadoù all
Rak un den a furnezh, a youl, rener leal,
Nevenoe anvet, he sturie gant preder.

Dre ijin e spered ha nerzh e galonder
Izelaat a reas holl…

Al Louarn barvek a glip, glip, glip, glip, glip er c’hoad ;
Gwa konikled arall-vro ! lemm-dremm e zaoulagad !

Lemm e zent ha skañv e dreid hag e graban ruz-gwad !
Alan-al-Louarn a glip, glip, glip : argad ! argad !

Ar Vretoned a welis o lemm’ o c’hlaouier wall,
Narenn war higolenn…

En teñvalder ’laosker kadarnded hon Breudeur,
A harpas mab-bihan kon Gwened, Alan Veur,
Pa zouaras amañ da ziframmañ hon Bro
Diouzh yev al laeron-vor, an Normaned garv.
Met ni holl Vretoned, saludomp o eñvor ;
Rak, izel hag uhel, ez oant tud a enor,
Truezus d’ar gwalleur, kalonek e pep giz,
Ha, pe vern o anv, gwir Gelted,…

Un alarc’h, un alarc’h tramor,
War lein tour moal kastell Arvor !

Din, din, daon ! d’an emgann ! d’an emgann !
O ! din, din, daon ! d’an emgann a an !

Neventi vat d’ar Vretoned !
Ha mallozh-ruz d’ar C’hallaoued !

Din, din, daon ! d’an emgann ! d’an…

Pontcallec ha Montlouis ! Talhouet ha Du Couëdic !
Broadelerien valc’h ! Harozed virvidik !
Hoc’h anvioù a zo da viken garanet
          E kalonoù ar Vretoned !

Rak n’hellont ket ankouaat ho peus ’pad ho puhez,
’Vit frankiz o Mamm-Vro, hep arsav, stourmet gouez,
Na kennebeut ez oc’h bet ’vit-se dibennet…

Priz kentañ kenskrivadeg Montfort l’Amaury er bloavezh 1899

            I

    Huñvreet ’meus, kaerañ huñvre !
    Dindan bolz dudius an Neñv
    Holl laboused Breizh a gane ;

    I dastumet eus a bell bro
    War gwez ur veredig distro,
   …

    d’an aotroù Coroller

Ar rouanez Anna, e Langeais o paouez,
A selle ouzh stêr Loar diwar ur pondalez
O ruilhañ en he c’han ’vel en ur gampoullenn
He gwagennoù c’hwezhet, bouilhennek ha melen.
Hag, e-pad ma kerzhent ’trezek ar mor ec’hon,
He spered o heuilhe, leun a brederioù don...

TRADUIT DU BRETON (1)

Le duc Jean, dont la race est bonne,
Le duc Jean, compagnon joyeux,
Suça le lait d’une Bretonne,
Un lait plus sain que du vin vieux.

C’est un guerrier de belle taille,
Il est digne de ses aïeux ;
Il a toujours, dans la bataille,
Les pieds…

– Deomp, deomp, deomp, deomp, deomp, deomp, d’ar gad ?
Deomp, kar, deomp, breur, deomp, mab, deomp, tad !
Deomp ! deomp ! deomp holl ! deomp ’ta, tud vat !

Mab ar c’hadour a lavare,
’Lavare d’e dad, ur beure :
– Marc’hegerien war lein ar bre !

Marc’hegerien o vont e-biou,…

O banniel benniget ! Arouez digailhar Breizh !
Bewech ma sellan ouzh da erminigoù flamm,
Bewech, va c’halonig a wir Vreizhad a lamm
Gant fouge ha gant stad ha gant dudi em c’hreiz !

Pa strakez en avel, me ’gred eo va Mamm-Vro
A glevan o c’hervel he mibien hirvoudus
D’en em unaniñ start ’vit bezañ…

     À M. le Comte de Villa-Franca

Quand l’homme d’Albion que l’univers réclame, 
Quand le barde eut créé d’un souffle de son âme 
Le sylphe aux ailes d’or, le brillant Ariel, 
Il voulut à la fois, par un contraste étrange, 
Placer l’impur démon face à face avec l’ange. 
     Et l’enfer près du ciel. …

1
Ur werz pell amzer zo bet skrivet e galleg,
Hag a dlefe pell zo bezañ e brezhoneg,
A glevfot¹, mar gallan, ha poent a-walc’h e ve ;
Rak e Breizh, en ho pro, ha va hini ivez,
Eo c’hoarvezet an taol p’hini a zisklêrian :
Biken…

Pa guzh an heol, pa foeñv ar mor,
Me ’oar kanañ war dreuz ma dor.

Pa oan yaouank me a gane ;
Pa’z on deut kozh, me ’gan ivez.

Me ’gan en noz, me ’gan en deiz
Ha me keuziet koulskoude.

Mard eo ganin stouet ma beg,
Mar ’meus keuz, n’eo ket hep…

An aour geotenn a zo falc’het ;
Brumenniñ raktal en deus graet.
         – Argad ! –

– Brumenniñ ’ra, a lavare
An ozhac’h meur, eus lein Are ;
         – Argad ! –

Brumenniñ, teir s’un zo, teñval,
Ken teñval, war zuioù Bro-C’hall,

Ken n’…

Morvan Lez-Breizh, ha te marv !
Marv ’vefe ganit ar vro ?…
War da lerc’h te, roue merzher,
Kavout ’rafe c’hoazh ur salver ?
Piv he degasfe d’ar vuhez ?…
          – Nominoe.

Morvan ’baeas an drouk-kinnig
D’ar Gall gant houarn en e gig.
Morvan lazhet, setu hon Breizh
D’ar C’hallaoued,…

Brevet gant an anken, Gradlon ha Gwenole
Un devezh, d’an enderv, en aod a dremene.
Truezus e jainont* war an holl dechoù fall¹
A rene gant Dahud, ’vel e Sodom gwechall :
« Ne fell din diouganañ, ’zisplegas Gwenole,
’Met Kêr-Is a gouezho dindan gwalenn Doue !... »
En abeg garventez un hevelep lavar
Gradlon e zremm…

AN HEVELEP RE, ARZHUR, KEROMAN, OLIER, LAOU AR REIER, GUIOMAR, HERVE A LEON, LAN A ZINAN, MALASTRED, DIJENTILED, FLOC’HED, MEVELIEN, SOUDARDED

UR FLOC’H
Hon aotroù Arzhur,  duk a Vreizh-Izel !

Ar brosesion : dijentiled, dougerien bannieloù, tud a vrezel, floc’hed, mevelien, a gemer o flasoù…

– Petra a ya gant ar menez ?
Ur rumm maout du ’gredan eo ; –

– Ur rumm maout du ned eo ket ;
Soudarded, ne lavaran ket,

Soudarded a Vro-C’hall o tont
Da lakaat seziz war Henbont. –

      embannet e Breizh divarvel :

Krenit war ho tivhar tud lorc’hus a Vro-C’hall,
Ha c’hwi re a Vro-Saoz ! ’Glevit ket o youc’hal,
Gant fulor gouez, pobloù Keltia unanet
’Enep d’ho nerzh diroll, kozh mac’herien daonet ?

’Glevit ket o trouzal e-kreiz al lanneier,
E…

          Pedit ar Santez Anna vat,
          Hag ho pezo sur ho mennad

          Priez Sainte Anne-la-bonne
          Et sûrement votre voeu sera exaucé.

Nous vous avons appelée Anne.
Plus grande, je vous conterai
Combien douce, au pays de Vanne,
Fleurit Anne,…

Dieu l’avait façonné pour les rudes batailles.
Son cœur était de bronze et son bras était fort,
Son large front avait de profondes entailles ;
Il adorait le Christ et méprisait la mort.

La devise de Welf : « Ma peur se nomme aucune »,
Convenait à merveille au loup de mer breton ;
Il gardait aux Saxons (1…

    À Yves Berthou

Comme je n’ai pu vous celer
Le vieux péché qui me harcèle,
O mon âme, vous faites celle
Qui ne veut pas se consoler.

Et vous dites : « La bête immonde
Va revenir dans un moment
Et gâtera tout le froment…

               I

Amis, s’il est un nom chéri de la victoire,
C’est celui de Conan, si beau dans notre histoire,
C’est celui du héros dont les vingt-quatre enfants
Prêchèrent Jésus-Christ dans la Grande-Bretagne.
Conan Meriadec est notre Charlemagne,
Les Romains avaient peur de ses coups triomphants.…

Pa oa paotr Lez-Breizh e ti e vamm
En devoe bet ur pedeiz* estlamm :    [un deiz] 

Ur marc’heg o tonet gant ar c’hoad,
Hag eñ penn-da-benn harnezet mat.

Hag ar paotr Lez-Breizh ’dal’ m’e welas
Arvariñ ’oa Sant Mikael a reas ;

Ha war e zaoulin en em…

          Notre-Dame ! Notre-Dame !

En ce temps-là l’Arvor, où germent les lauriers,
Vit naître le plus grand de ses anciens guerriers.
Tout enfant, son humeur indomptable et hautaine
Avait laissé prévoir le futur capitaine
Qui ferait tout trembler sous son bras valeureux.
A quinze ans il était…

Bro an dud kalonek, ha gwechall ha bremañ,
Breizh ! Piv zo bet muioc’h kalonek ’vit hemañ ?

Ar Saozon brein, evel bleizi, da hanternoz,
Dre un drubarderezh, a zeuas er gêr gozh.

Hogen Jafrez Pont-Gwenn oa dihun ’n e wele,
Trouz a glevas. – Lammat a reas war e gleze. –

Bremañ trizek miz ha teir s’un*    [sizhun] 
E oan dindan ar c’hoad e hun.

O ! hun eta, va mabig, va mabig ;
Hun eta, toutouig lalla.

’Klevis o kanañ ul labous,
’Kane ken flour, ’kane ken dous.
O ! hun eta, etc.

’Kane ken dous, kane ken flour…

GWENVAR, AR MANAC’H, EVEN, DIRLAWEN douget gant pevar brezelour, ALAN, FAWTRA, KRABAN, HILLIGERN

DIRLAWEN lakaet en ur gador gant e dougerien, ul lienenn ruz-gwad stardet en-dro d’e greiz.
Na ve morse re ger silvidigezh ar vro,
Va zad : eürus ar re skoet gant ar marv,
’Pad ma oant o tifenn douar sakr Breizh-…

Abaoe pevar c’hant vloaz, Breizh-Vihan oa flastret ;
Dindan treid ar gouezidi e chomas pell moustret.
Dindan yev ar Romaned ha tud an Hanternoz
Siwazh ! Izel e plegas pennoù hon tadoù-kozh.

Re a zizunaniezh a rene dre Bro-Vreizh,
Ha bagadoù an estren a sailhe war o freizh.
Soñjomp pizh, brogarourien, ha…

    d’ar Yeoded

E Deun e valvennoù den e zaoulagad glas
A zisklêrie da Vreizh ’vije adsavet c’hoazh
Rouantelezh Morvan¹, kouezhet e Langoned,
Dre un taol treitouriezh, dindan yev ar Franked.

Rak-se hon c’henvroiz a c’hortoze gant droug
Ar c’hemenn da lemel ar sparl…

Peronig a voa ur paourkaezh bugel dianzavet ; riblañ a rae tu-mañ, tu-hont, o vont en e raok, hep gouzout da belec’h. Evañ a rae d’ar gwazhioù dour, da derriñ e sec’hed, ha goulenn digant ar merc’hed en em gave war dreuzoù o ziez un tamm bara, p’en deveze naon. Pa zeue c’hoant kousket gantañ, e klaske ur bern kolo bennak.

Un deiz e…

     5 mai 1821

« Une tempête horrible accompagna ses derniers instants. »

     Histoire de Napoléon 

C’était la nuit, nuit sombre, étrange, merveilleuse ; 
Un nuage, abaissant sa ceinture houleuse, 
     Entourait l’île aux noirs abords…

D’an trede arvest, Tremeur, Taliesin hag e vignoned a zo kouezhet etre daouarn ar C’hont hag an Drouiz ; e-maint dirak an daol-maen ; emañ ar sakrifis o komañs, pa zegouezh Gildas ; Konomor a dec’h gant ar spont ; Tremeur, entanet e galon gant mouezh ar sant bras, a grog en ur c’hleze prest da stourm.

Met o c’houzout eo…

AN HEVELEP TUD, SKOEDERIEN o tougen lodennoù armoù ur marc’heg, TUD A VREZEL, MARC’HEIEN

FILIP o pignat war e gador
Gouzout a rit, marc’heien, evit petra ’omp bodet amañ. Emaomp o vont da sevel un dijentil yaouank d’an enor da vezañ hor breur en armoù. Hen anaout a rit ; hogen, evit sentiñ ouzh al lezennoù…

YANN DILEVE, ARZHUR A VREIZH

ARZHUR, d’an dud
Aet eo ar goulm kuit gant ar respont. A-raok pell, hep man ez vezin dishual.

YANN
Setu eta va enebour ! Sioulded. Arzhur a chom en distro o selaou ouzh Yann, a laka e holl ijin da gemeret un doare yen ha doujus. Aotroù !